از واحد پول عملیاتی چه میدانیم؟ از واحد پول گزارشگری چه میدانیم؟ ارز و تسعیر ارز به چه معناست؟!!!
برخی شرکت ها و واحدهای اقتصادی کالاها و خدمات خود را به خارج از کشور صادر یا به داخل کشور وارد میکنند.
اگر از بحث مقررات و مجوزهای لازم جهت صادرات و واردات بگذریم در زمینه حسابداری این قبیل بنگاه های اقتصادی میتوان ساعت ها صحبت کرد.
از حسابداری خاص و ثبت های به تبع آن شرکت ها و قوانین مالیاتی مرتبط به آنان.
واحد پول عملیاتی :
واحد پولی محیط اقتصادی که در آن فعالیت میکند را واحد پول عملیاتی گویند،به عنوان مثال واحد پولی که عمدتا برای خرید و فروش کالا و خدمات تعیین و تسویه می شود اگر ریال باشد و یا واحد پولی که بخش عمده مواد،دستمزد و سربار با آن تامین و تسویه می شود ریال باشد لذا واحد پول عملیاتی چنین مجموعه ای ریال است.
جهت درک بهتر این موضوع که واحد پول عملیاتی چیست میتوان عنوان داشت که،واحد پولی که وجوه نقد حاصل از تامین مالی با آن تحصیل می شود و یا واحد پولی که فعالیت های عملیاتی بر اساس آن دریافت میشود را واحد پول عملیاتی گویند.
در اکثر واحدهای اقتصادی در کشور واحد پول عملیاتی ریال است مگر شرکت هایی که عملیات اصلی و موارد ذکر شده را به غیر از ریال انجام دهند.
واحد پول گزارشگری:
واحد پولی که در ارائه و تهیه صورت های مالی از آن استفاده می شود.
در ایران صورت های مالی به ریال تهیه می شود لذا واحدپول گزارشگری ریال است.
ارز:
هر واحدپولی به غیر از واحد پول عملیاتی را ارز گویند.
در نتیجه اگر واحد پول شرکتی واقع در ایران ریال باشد هر واحدپولی به غیر از ریال را ارز تعریف میکنند.
تسعیر ارز:
فرایندی است که در آن اطلاعات مالی براساس ارز،به واحد پول گزارشگری برگردانده میشود.
اگر اطلاعات مالی بر اساس یورو باشد،بدین معنی که فاکتور خرید ،فروش و … براساس یورو صادر شود ،برگرداندن آن به واحدپول گزارشگری یعنی ریال را تسعیر ارز تعریف میکنند.
اقلام پولی و اقلام غیرپولی:
وجوه نقد و دارایی ها و بدهی هایی که بر اساس مبلغ ثابتی یا قابل تعیینی از وجه نقد دریافت یا پرداخت می شود را اقلام پولی و نبود حق دریافت یا تعهد پرداخت مبلغ ثابت یا قابل تعیینی از وجه نقد را اقلام غیرپولی گویند.
اقلامی همچون حساب های دریافتنی و پرداختنی تجاری،سودسهام پرداختنی،پیش دریافت بابت کالاهایی که قیمت آن در زمان تحویل مشخص است،و مطالبات و بدهی هایی که به صورت غیرنقدی و برمبنای ارزش منصفانه کالا و خدمات در آینده تسویه می شود اقلام پولی هستند.
سرقفلی،دارایی های نامشهود،موجودی موادوکالا،و بدهی هایی که از طریق تحویل دارایی غیرپولی تسویه می شود نمونه هایی از اقلام غیرپولی هستند.
معامله ارزی:
معامله ای است که به ارز تسویه می شود یا بهای آن بر حسب ارز تعیین می شود.
معاملات ارزی در زمان شناخت اولیه یعنی زمانی که برای اولین بار قلم مورد نظر در دفاتر ثبت می شود،به واحد پول عملیاتی و بر اساس نرخ ارز در تاریخ معامله ثبت می شود.
گزارشگری پس از شناخت اولیه:
در تاریخ صورت وضعیت مالی،اقلام پولی ارزی باید به نرخ ارز در تاریخ صورت وضعیت مالی(ترازنامه) تسعیر شود،ولی اقلام غیرپولی که به بهای تمام شده ارزی اندازه گیری شده بود باید به نرخ ارز در تاریخ انجام معامله تسعیر شود،همچنین اقلام غیرپولی که به ارزش منصفانه بر حسب ارز اندازه گیری شده بود باید در تاریخ صورت وضعیت مالی(ترازنامه ) به نرخ ارز در تاریخ تعیین ارزش منصفانه تسعیر شود.
تفاوت های تسعیر ارز:
تفاوت های ناشی از تسویه یا تسعیر اقلام پولی ارزی به نرخ های متفاوت با نرخ های مورد استفاده در زمان شناخت اولیه یا تسعیر اقلام در صورت های مالی دوره قبل به عنوان هزینه یا درآمد در صورت سودوزیان دوره نمایش داده شده و در پایان دوره به حساب سودوزیان جاری منتقل می شود.
سود حاصل از تسعیر ارز به عنوان یک درآمدغیرعملیاتی مطابق بند (ب) ماده 45 از قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور و بخشنامه 200/96/87 مورخ 96/06/07 از مالیات معاف و زیان حاصل از تسعیر ارز نیز هزینه قابل قبول مالیاتی نمی باشد.
در خصوص مباحث مالیاتی حسابداری ارزی میتوان به دستورالعمل رسیدگی به حساب های مرتبط با تسعیر ارز که طی بخشنامه 524-93-200 مورخ 93/06/22 توسط سازمان امورمالیاتی صادر شده اشاره کرد.
شناسایی تفاوت تسعیر:
در شرکت های دولتی،تفاوت های تسعیر ارز طبق ماده 136 قانون محاسبات عمومی به حساب اندوخته تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی منظورو در صورت سودوزیان جامع منعکس میشود.
در شرکت های غیردولتی،این تفاوت در صورت سودوزیان جاری درج و در پاره ای شرایط به بهای تمام شده دارایی منظور میگردد.
در نرم افزار حسابداری ابری لیام،کاربر میتواند از طریق انتخاب نوع ارز نسبت به امور حسابداری خود به ارز اقدام نماید.بدین ترتیب که فاکتور فروش،خرید،گردش حساب ها را میتواند بر حسب ارز تعیین شده مشاهده نماید.
