مرکز هزینه چیست؟ این سوالی است که ممکن است در ذهن بسیاری از حسابدارها ایجاد شود. آیا مرکز هزینه تنها مربوط به واحدهای صنعتی است؟ آیا مرکز هزینه و مرکز پروژه یکی است؟ سوالاتی از این قبیل بسیار در حسابداری سازمانها با اهمیت می باشد و کلیه تصمیم گیریهای مالی براساس این مراکز هزینه انجام می شود. به همین منظور بر آن شدیم تا در این مقاله درباره مرکز هزینه توضیحات کاملی برای شما عزیزان ارائه کنیم.
سازمانها بسته به نوع فعالیت خود، اندازه سازمان، …. ممکن است بخشهای متفاوتی داشته باشند و هر بخش وظایف مختلفی انجام دهد. این بخشها هر یک به نوبه خود هزینه هایی را ایجاد می کنند. به هر یک از این بخشها مرکز هزینه گفته می شود.
طبقه بندی مراکز هزینه در سازمانها
- بخشهایی برای تولید کالا و محصولات مختلف
- بخشهایی برای خرید و فروش کالا و محصولات
- قسمتهایی برای ارائه خدمات
نمونه هایی از مرکز هزینه در مشاغل مختلف
در موسسات خدماتی مانند رستوران ها نیز ممکن است مراکز هزینه مختلفی وجود داشته باشد.
موسسات تولیدی و صنعتی ممکن است چند دایره و واحد تولید داشته باشند و کالاهای خود را در چند قسمت تولید کنند به هر واحد یک مرکز هزینه گفته می شود.
همچنین این موسسات ممکن است علاوه بر واحدهای تولیدی خود دارای واحدهای خدماتی نیز باشند که به این واحدهای خدماتی نیز یک مرکز هزینه می گویند.
فرض کنید در یک کارگاه تولید مبل ممکن است چه بخشهایی وجود داشته باشد:
بخش مربوط به تولید چوب مبل
بخش مربوط به تولید رویه مبل
بخش مربوط به مونتاژ چوب و رویه
بخش اداری و خدماتی
طبقه بندی مراکز هزینه موسسات تولیدی و صنعتی
عموما اصطلاح مرکز هزینه برای موسسات تولیدی و صنعتی بکار می رود. مراکز هزینه این موسسات بشرح ذیل می باشد:
- مرکز هزینه تولیدی
- مرکز هزینه خدماتی
- مرکز هزینه اداری
مرکز هزینه تولیدی
عمل تولید توسط این واحدها انجام می شود.
مرکز هزینه خدماتی
واحدهایی که در ساخت محصول مستقیما نقشی ایفا نمی کنند بلکه به واحدهای تولیدی خدمات ارائه می کنند مانند آتش نشانی، رستوران، حسابداری، ….
مرکز هزینه اداری
وظیفه این واحدها رسیدگی به امور مدیریتی سازمان می باشد.
تسهیم هزینه به مراکز هزینه
عبارت تسهیم هزینه یعنی هر یک از مراکز هزینه چه سهمی از هزینه های ایجاد شده توسط سازمان را در بر دارند. به عنوان مثال هزینه اجاره که یک هزینه ثابت است در تسهیم هزینه معین می کنیم که چه مقدار از این هزینه مربوط به دایره تولید و چه مقدار مربوط به سایر دوایر می باشد.
کاربرد مرکز هزینه در حسابداری
کاربرد مرکز هزینه را با یک مثال توضیح می دهیم. فرض کنید یک شرکت صنعتی دارای 4 خط تولید باشد. هر یک از 4 خط تولید را به عنوان یک مرکز هزینه در نظر می گیریم. این شرکت دارای هزینه های ثابت و هزینه های متغیر مختلفی است. در نظر بگیرید قبوض این سازمان صادر شده باشد. حال از طریق تسهیم هزینه می توانیم تعیین کنیم که چه مقدار از هزینه این قبض مربوط به مرکز هزینه 1 (خط تولید 1)، چه مقدار مربوط به مرکز هزینه 2 (خط تولید 2)، چه مقدار مربوط به مرکز هزینه 3 (خط تولید 3) و چه مقدار مربوط به مرکز هزینه 4 (خط تولید 4) می باشد.
بعد از تعیین هزینه ها در هر مرکز هزینه می توانیم بهای تمام شده کالا را محاسبه کنیم. با تعریف درست مراکز هزینه ها می توانیم مشخص کنیم که هر واحد چه سهمی در بهای تمام شده کالا دارد.
تعیین مرکز هزینه توسط نرم افزار حسابداری
امروزه در اکثر نرم افزارهای حسابداری می توان مرکز هزینه ها را مشخص کرد و سپس هزینه های هر مرکز را به صورت مجزا مشخص کرد. یکی از نرم افزارهایی که در ارتباط با مراکز هزینه بسیار قوی و متناسب با استانداردها عمل کرده است نرم افزار حسابداری آنلاین لیام می باشد. در نرم افزار لیام بعد از تعیین مرکز هزینه می توانیم هزینه ها را به تفکیک در هر مرکز ثبت کنیم. سپس در محاسبه بهای تمام شده سهم هر مرکز براحتی مشخص می شود.امید داریم با توضیحات بیان شده در بالا اطلاعات دقیق و کاملی از مرکز هزینه در اختیار شما عزیزان قرار داده باشیم
.
