معاملات غیر نقد در صورت جریانات وجوه نقد

  1. Home
  2. عمومی
  3. معاملات غیر نقد در صورت جریانات وجوه نقد
معاملات غیر نقد در صورت جریان وجوه نقد
0
(0)

موضوع: معاملات غیر نقد در صورت جریانات وجوه نقد

برگزارکننده فستیوال: استاد محمد قبول

مهمان چهارمین برنامه فستیوال: جناب آقای دکتر محجوب، مدیر هلدینگ بانک ایران زمین

انجمن حمایتگر فستیوال: شرکت نرم افزار حسابداری آنلاین لیام

تاریخ لایو: 18 فروردین 1401 ساعت 21:30

در این لایو می خواهیم معاملات غیر نقد را مورد بررسی قرار دهیم و طرز برخورد صورت جریان را با این معاملات بررسی کنیم.

مبادلات و معاملات غیر نقد به عنوان یک قسمت از صورت جریان وجوه نقد چیست؟

اگر در صورت جریان یک اختلاف داشته باشیم آن اختلاف بین معاملات و مبادلات غیر نقد و نقد می باشد.

جه معامله ای معامله غیر نقد محسوب می شود و چه معامله ای معامله ی غیر نقد نیست؟

این موضوع یک اختلاف نظر خیلی بزرگ بین حسابرسان و حسابداران در هنگام تهیه صورت های مالی بوجود آورده است. بحث این است که آیا معامله ی غیر نقد در طی سال مالی مهم می باشد؟ یعنی مثلا اگر دارایی ثابت در قبال چک تحصیل کرده ایم، این معامله، معامله غیر نقد هست یا خیر؟

معاملات غیر نقد چیست؟

نقدی بر پرسش و پاسخ فنی سازمان حسابرسی

نقدی بر این موضوع از طرف سازمان حسابرسی منتشر شده است مبنی بر اینکه: خیر. معامله غیر نقد نیست. چون در آینده می خواهیم آن را پرداخت کنیم و قرار است  چک باز پرداخت شود.

ولی من کاملا مخالف پرسش و پاسخ سازمان حسابرسی هستم و این پرسش و پاسخ از نظر من کاملا اشتباه می باشد. زیرا ما می گوییم صورت جریان تنها صورت مالی است که مبنای آن نقدی می باشد. بنابراین نباید تحت تاثیر قضاوت های عموم قرار بگیرد. در حالی که در کشور ما حتی صورت جریانی که مبنای آن نقدی است تحت تاثیر قضاوت قرار می گیرد. صورت جریان برای سال مالی منتهی به 1400/12/29 یا هر سال مالی کاملا مشخص تهیه می شود. بنابراین اینکه ما در آن دوره نقدی رد و بدل کردیم یا نه اینکه بگوییم معامله غیر نقد معامله ای که نه تنها در سال جاری بلکه در آینده هم قرار نیست نقدی پرداخت کنیم این تعریف از نظر من یک تعریف عجیب و اشتباه است.

با فرض صحیح بودن این پرسش و پاسخ در استاندارد 2 نمونه ای از معاملات غیر نقد را بیان کرده است. تحصیل دارایی در قبال بدهی های مستقیم و در قبال بدهی های ناشی از اجاره های تامین مالی. در این جا نقضی در اجاره تامین مالی وجود دارد. و این ترمینولوژی در استاندارد جدید به خوبی رعایت نشده است.

طبق IAS 7 که استاندارد 2 ترجمه آن است می بینیم که در استاندارد 21 اجاره ها به دو طبقه اجاره های عملیاتی و اجاره های سرمایه ای تقسیم می شوند. ولی در استاندارد 2 بیان شده است تحصیل دارایی در قبال بدهی های ناشی از اجاره های تامین مالی. طبق IAS 7 این گونه بیان شده است که اجاره ها یا عملیاتی یا تامین مالی هستند.

بنابراین شما دارایی را به صورت اجاره سرمایه ای تحصیل می کنید. قرار است سالهای بعد قسط های این دارایی را بصورت نقد پرداخت کنی. چون سالهای بعد قرار است قسط ها پرداخت شود پس امسال نقدی رد و بدل نشده است. سالهای بعد قرار است قسط ها پرداخت و بازپرداخت شود. بنابراین معامله غیر نقد این نیست که بگوییم هیچ وقت قرار نیست که نقدی پرداخت شود. پس با همین استدلال می توانیم این اشتباه را متوجه شویم.

نکته جالب این جاست که در خط اول برای معاملات غیر نقد می گوید تحصیل دارایی در قبال بدهی های مستقیم (خرید چکی). بنابراین این به خودی خود یک معامله غیر نقد می باشد.

تعریف معامله غیر نقد:

معاملات

در آن سال مالی نقدی رد و بدل نشود. مانند خرید دارایی ثابت بصورت چکی. در آن سال مالی نقدی رد و بدل نشود.

سازمان در پرسش و پاسخ گفته مستلزم افشا نیست. در حالی که این نیز اشتباه است. زیرا:

بندهای استاندارد راجع به معاملات غیر نقد:

1- در تعریف معاملات غیر نقد در صورت جریان می گوید معاملات مربوط به فعالیت های سرمایه گذاری و تامین مالی که مستلزم خروج وجه نقد نیست.

طبق بیان لوکاپاچیولی (مخترع حسابداری دو طرفه) هر بدهکاری یک بستانکار دارد و بالعکس. وقتی دو طرف معامله در چهارچوب فعالیت های عملیاتی باشد یعنی روی فعالیت تامین مالی و سرمایه گذاری هیچ اثری نداشته باشد دیگر معامله غیر نقد مستلزم افشا نیست. ممکن است معامله غیر نقد باشد ولی مستلزم افشا نیست.

در استاندارد 2 منظور این قسمت نیست. مثلا وقتی موجودی کالا را به صورت نسیه خریداری می کنیم در ثبت حسابداری:

موجودی کالا       بدهکار

       حساب پرداختنی بستانکار

در ثبت فوق موجودی کالا و حساب پرداختنی هر دو جزء فعالیت های عملیاتی هستند به همین دلیل نیازی به افشا ندارد. بنابراین معامله غیر نقد می باشد اما مستلزم افشا نیست.

نتیجه این قسمت:

بنابراین گام اول از دید صورت جریان مالی این است که تنها معاملاتی را به عنوان  معامله غیر نقد تلقی می کنیم که در چهارچوب فعالیت عملیاتی نباشد. یعنی یک طرف معامله (بدهکار یا بستانکار) یک فعالیت سرمایه گذاری یا تامین مالی باشد. به عنوان مثال هنگام خرید نسیه موجودی کالا هم موجودی کالا هم حساب پرداختنی در طبقه فعالیت های عملیاتی قرار می گیرند بنابراین مستلزم افشا نیستند.

اما هنگام خرید نقدی دارایی ثابت، دارایی ثابت در طبقه فعالیت سرمایه گذاری و حساب پرداختنی در طبقه فعالیت عملیاتی قرار می گیرد و مستلزم افشا می باشد.

نمونه موردی:

فرض کنید استفاده کننده صورت های مالی شرکت متوجه می شود که در یادداشت دارایی ثابت اضافات وجود دارد. همچنین در صورت جریان هیچ وجوه پرداختی بابت تحصیل دارایی ثابت نداریم. مشخص می شود که دارایی ثابتی بصورت نسیه خریداری شده است. چون این خرید غیر نقد بوده نباید در متن صورت جریان آورده شود. از طرفی چون یک طرف این معامله سرمایه گذاری بوده است پس در یادداشت معاملات غیر نقد پایین صورت جریان بایستی افشا شود. متوجه می شویم که آنجا هم افشا نشده است. این پرسش بوجود می آید که این دارایی چگونه تحصیل شده است که نه در یادداشت معاملات غیر نقد آمده نه در متن. این موضوع باعث گمراهی استفاده کننده می شود.

خلاصه این قسمت:

  1. مبادله غیر نقد اگه دو طرف آن در طبقه عملیاتی باشد (خرید نسیه موجودی کالا) علیرغم اینکه مبالده غیر نقد است نیاز به افشا ندارد. چه افشا شود و چه نشود وقتی در چهارچوب عملیاتی وجود دارد خودش در صورت تطبیق می آید و یکدیگر را تهاتر می کنند.
  2. خرید موجودی کالا در قبال وام (تسهیلات) به دلیل اینکه یک طرف آن در طبقه عملیاتی و یک طرف آن در طبقه تامین مالی قرار می گیرد یک مبادله غیر نقد مستلزم افشا می باشد.
  3. طبق بند 42 استاندارد مبادلات غیر نقد مربوط به دو بخش سرمایه گذاری و تامین مالی می باشد و مربوط به بخش عملیاتی نیست.
  4. طبق گفته پرسش و پاسخ تحصیل نسیه دارایی ثابت مستلزم افشا نیست. اما من می گویم حتما بایستی افشا شود. اولا چون اگر اشتباه نکنم در بند 43 بیان شده است که تحصیل دارایی ثابت در قبال بدهی های مستقیم (خرید چکی) همچنین در ادامه می گوید بدهی های ناشی از اجاره های تامین مالی را باید افشا کنیم. بنابراین طبق متن بایستی افشا شود. ثانیا یک طرف این معامله در طبقه فعالیت سرمایه گذاری قرار می گیرد و بایستی افشا شود. افشا نکردن آن سبب گمراهی یادداشت های توضیحی می شود.
  5. نکته بعدی این است که در خرید چکی دارایی ثابت طبق بیان پرسش و پاسخ این مبادله غیر نقد نیست زیرا چک ها بعدا پاس می شود. یک جورایی دید سرمایه در گردش دارد تا مبادله غیر نقد. چون مبادله غیر نقد نیست به عنوان دارایی ثابت به عنوان تحصیل آن را در نظر بگیر و از این طرف هم بدهی ها اگر عملیاتی (حساب پرداختنی) باشد و وام نباشد در آن طبقه قرار می گیرد. اما به نظر شخصی من این بیان پرسش و پاسخ کاملا اشتباه می باشد. چون در آن سال مبنا نقد نبوده است. اگر نقد باشه که تمام داستان همین است. مگر اینکه سهام بدهیم در مقابل بدهی. در هر صورت تمام اینها یک روزی نقد می شود.

نمونه موردی

پرسش:

در تجدید ارزیابی دارایی ثابت که ثبت آن به این صورت است:

دارایی ثابت         بدهکار

      مازاد تجدید ارزیابی       بستانکار

آیا این معامله غیر نقد محسوب می شود یا خیر؟

تجدید ارزیابی دارایی ثابت

پرسش بعد در رابطه با همین موضوع این است که: دارایی ثابت در طبقه فعالیت های سرمایه گذاری قرار می گیرد و آن طرف هم مازاد تجدید ارزیابی جزء مازاد حقوق سهام می باشد و عملا در طبقه فعالیت تامین مالی قرار می گیرد. حال این موضوع را افشا کنیم یا خیر؟

پاسخ:

هرگز نباید افشا شود. چون در بخش اول بیان کردیم که معاملات به دو دسته تقسیم می شوند: یا نقدی یا غیر نقدی. در اینجا اصلا معامله ای صورت نگرفته است. معامله یعنی یک طرف مقابل داشته باشد. در اینجا زیان کاهش ارزش شناسایی شده است، پس معامله ای اتفاق نیفتاده است و شما تنها ارزش یک دارایی را کم یا زیاد کرده اید.

بیشتر بخوانید: تجدید ارزیابی دارایی ها

این معاملات غیر نقد را چگونه باید ارائه کنیم؟

  • معاملات غیر نقدی که مستلزم افشا نیست در متن صورت جریان نمی آید و بایستی در کابرگ صورت جریان اثر آن را خنثی کنیم.
  • معاملات غیر نقدی که مستلزم افشا هستند در متن صورت جریان نمی آیند ولی اثر آن خنثی می شود. در یادداشت های توضیحی ذیل متن صورت جریان یک ردیف با عنوان معاملات غیر نقد می نویسیم و عدد جمع آن را افشا می کنیم. در این قسمت به تفکیک بیان می کنیم: مثلا تحصیل یک واحد تجاری در قبال صدور سهام، تبدیل بدهی به حقوق صاحبان سهام، تحصیل دارایی در قبال چک، تحصیل دارایی به صورت اجاره سرمایه ای، …… .

روش برخورد با سود و زیان تسعیر ارز در گردش وجوهات:

در سود و زیان تسعیر ارز در گردش وجوهات دو بحث داریم: 1- در مورد وجوه 2- غیر عملیاتی

سود و زیان تسعیر ارز

سود و زیان تسعیر ارز مربوط به فعالیت های عملیاتی

اولا هر چیزی که در متن صورت سود و زیان مربوط به فعالیت عملیاتی باشد هیچ تعدیلی بابت آن نیاز نداریم. چون در صورت جریانی که از ابتدای سال 98 عوض شده و طبق استاندارد جدید این صورت جریان را تهیه می کنیم در فعالیت عملیاتی به روش غیر مستقیم (که اکثرا از این روش استفاده می کنند) با سود خالص شروع می شود. یعنی وقتی در فعالیت عملیاتی سود خالص می آوریم یعنی همه ی صورت سود و زیان را عملیاتی تلقی کرده ایم. حال هر چی عملیاتی نیست را خنثی و تعدیل می کنیم. پس سود و زیان تسعیری که عملیاتی هست مربوط به دریافتنی ها و پرداختنی های تجاری که در صورت سود و زیان نیز عملیاتی تلقی شده نیازی به هیچ تعدیلی ندارد. چون در بطن سود خالص آمده و سود خالص هم جزء فعالیت عملیاتی می باشد.

سود و زیان تسعیرهای غیر عملیاتی

سود و زیان تسعیرهایی که غیر عملیاتی هستند مثل سود و زیان تسعیر ارز مثلا دریافتنی پرداختنی های تسهیلات، دریافتنی پرداختنی های غیر تجاری و……. با این موارد به چه صورت بایستی عمل کنیم؟

تسعیر تسهیلات سود و زیان باید اثرش در فعالیت تامین مالی باشد و همانجا خنثی شود. یعنی در طبقه نقدی قرار گیرد که ریالی ما تسهیلات دریافت کردیم یا باز پرداخت کردیم. باید در همان طبقه اثرش بیاید و در صورت تطبیق خنثی کنیم. چون جزء فعالیت های عملیاتی محسوب نمی شود.

سود و زیان تسعیر مربوط به نقد ارزی

وقتی سود و زیان نقد ارزی را طبق استاندارد انجام می دهیم چون کاهش ارزی ریال را داریم و ارزش برابری دلار و ریال صعودی است این معاملات قالبا سود را نشان می دهد. با توجه به اینکه طبق استاندارد این سود نشان دهنده فعالیتی ما نیست به دلیل اینکه یک ارزی مثلا هزار دلار اول دوره داشتیم و پایان دوره همان هزار دلار را داریم. بدون انجام هیچ فعالیتی تنها ارزش ریال آن کاهش پیدا کرده و سود داشتیم. این سود جزء فعالیت عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی نیست. چون جزء هیچ فعالیتی نیست تسعیر این سود و زیان را باید بین نقد ابتدا و پایان دوره قرار دهیم. آن را بایستی در ذیل صورت جریان بین ابتدا و پایان دوره بیاوریم.

مقاله را دوست داشتید؟

در این مقاله میخوانید

درخواست مشاوره رایگان

لینک کوتاه:

https://liyam.cloud/?p=14561

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *