هزینه یابی

برای واحدهای تجاری و مدیران آنها حسابداری بهای تمام شده کالای ساخته شده (هزینه یابی) از اهمیت فراوانی برخوردار است که بدانند قیمت تمام شده تولیدات یا کالاهای خریداری شده آنها به چه میزان است.

حسابداری بهای تمام شده ابزاری بسیار مهم و کاربردی در دست مدیران است. اولا برای اینکه بتوانند کنترل خود را بر روی هزینه های تولید از قبیل مواد اولیه و کالاها، هزینه استفاده از ماشین آلات، ضایعات، دستمزد پرسنل و سایر هزینه های تولید اعمال نمایند. ثانیا با نشان دادن مدیریت قدرتمند خود، کاهش هزینه های سازمانی، افزایش بهره وری و ارتقاء سطح انگیزه پرسنل را فراهم آورند.
واضح است که اگر مدیران گزارش های دقیق و صحیحی از هزینه های واحد تجاری خود نداشته باشند، در تصمیم گیری های مالی و مدیریتی خود با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند شد.
اولین مرحله در محاسبه بهای تمام شده این است که باید بدانیم برای ساخت یک واحد کالا چه هزینه هایی را باید متحمل شد. جهت دستیابی به این امر نیاز به هزینه یابی دقیق کالا طی مراحل ساخت و تکمیل می باشد.

هزینه یابی

به فرآیند شناسایی، جمع آوری، طبقه بندی و اندازه گیری هزینه های مربوط به ساخت محصول هزینه یابی می گویند.

بیشتر بخوانید: اهمیت و انواع روشهای حسابداری صنعتی چیست؟

انواع سیستم های هزینه یابی

1- هزینه یابی مرحله ای: این نوع هزینه یابی در واحد های تولیدی با شرایط زیر بکار می رود:

• ساخت محصول بصورت انبوه، پیوسته
• ساخت محصولات تقریبا مشابه

این شرکتها برای ساخت نهایی محصول خود دارای چند دایره تولید می باشند. تولیدات باید از مراحل مختلفی عبور کنند تا بصورت یک محصول ساخته شده تبدیل شوند. هزینه های هر مرحله از تولید به دایره مربوط به خودش اختصاص می یابد. مانند شرکتهای تولید لبنیات، تولید کیک و کلوچه

2- هزینه یابی سفارش کار: در این روش تولید و ساخت با توجه به نیاز و سفارش مشتریان می باشد. هر یک از محصولات با توجه به تفاوتهایی که دارند بصورت جداگانه ساحته می شوند.
در سیستم سفارش کار هزینه های تولید هر محصول به صورت مجزا از سایر محصولات، در فرم های مخصوص خود جمع آوری و ثبت می شوند. مانند شرکتهای مبل سازی و هواپیما سازی، پیمانکاران صنایع پتروشیمی

انواع روش های هزینه یابی

روش هزینه یابی واقعی

در این روش، بهای تمام شده محصولات براساس هزینه های واقعی که طی دوره برای تولید آنها صورت گرفته محاسبه می شود. به عبارت دیگر چه میزان مواد مستقیم برای ساخت و تولید محصولات مصرف شده است؟ چه مقداری هزینه دستمزد مستقیم پرداخت شده چه مقداری بوده است؟ هزینه های سربار متحمل شده چه میزانی بوده است؟

هزینه یابی واقعی نیازمند سپری شدن یک دوره مشخص برای جمع آوری اطلاعات و محاسبه هزینه های صورت گرفته می باشد. این موضوع یکی از بزرگترین معایب این هزینه یابی می باشد.

روش هزینه یابی نرمال

در این روش هزینه های مواد مستقیم مصرفی و دستمزد مستقیم در طی یک دوره با توجه به مبلغ واقعی آنها در بهای تمام شده اعمال می شوند. هزینه های سربار ساخت نیز براساس نرخ جذب برآوردی در ابتدای سال برای هر محصول محاسبه می گردد. در انتهای دوره هزینه های سربار جذب شده و هزینه های واقعی سربار به حساب کنترل سربار منتقل شده، کسر یا اضافه سربار جذب شده مشخص و به حساب بهای تمام شده محصول منتقل می گردد.

روش هزینه یابی استاندارد

در این روش هزینه های مواد مستقیم مصرفی، دستمزد مستقیم و سربار ساخت برای ساخت محصولات در ابتدای سال به دقت تعیین می گردد. همچنین نرخ استاندارد هریک از هزینه های مذکور جهت ساخت یک واحد کالا مشخص می شود.
هزینه های تولیدی برآورد شده با توجه به نرخ استاندارد جهت ساخت هر محصول، در طی دوره به حساب کالای در جریان ساخت منتقل می شوند. در انتهای سال اختلاف هزینه های واقعی تولید و هزینه های استاندارد طی دوره به حساب انحرافات (مواد، دستمزد، سربار) منتقل می شود. در نهایت حساب انحرافات به بهای تمام شده محصول منتقل می گردد.

دموی رایگان نرم افزار حسابداری آنلاین لیام را تجربه کنید.