حقوق و دستمزد و کسورات قانونی یکی از موارد مهم حسابداری است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت. در برخی موارد حقوق و دستمزد یکسری کسورات قانونی دارند که بر اساس بندهای قرارداد از مبلغ قرارداد کسر می شوند. کارگران و کارمندان هر شرکت یا بنگاهی یا به عبارتی نیروی کار هر موسسه به جبران نقش خود در تولید و ارائه خدمات هزینه ایی را از سوی کارفرما دریافت می کنند که به آن حقوق و دستمزد گفته میشود. حقوق و دستمزد بسیار حائز اهمیت بوده و به عنوان بهای تمام شده قابل اندازه گیری و تجزیه و تحلیل است.
حقوق و دستمزد چیست؟
دستمزد با توجه به ساعات کار پرداخت میشود و مخصوص کارگران بوده است. اما حقوق به صورت ماهانه پرداخت میشود و واضح است که کارمندان را شامل می شود.
حقوق پرداختی کارمندان شامل مزایا و کسورات می باشد. مزایا مانند حقوق مبنا، فوق العاده شغل، عائله مندی و غیره است. کسورات شامل مالیات، حق بیمه، وام صندوق و غیره است.
شاید پرداخت این موضوع بسیار آسان و به صورت یک معامله دو طرف به نظر آید. اما محاسبه دقیق هزینه ی پرداختی به نیروی کار کاری بسیار سخت و دشوار است.
زیرا شما از یک سو باید کارکنان را در مورد کسوراتی که از حقوق شان کسر خواهد شد راضی کنید و از سوی دیگر علاوه بر حقوق پایه باید پرداختهای اضافه، پرداخت های انگیزشی و خدمات و مزایا را نیز در نظر بگیرید. گاهی پاداش نیز برای کارکنان در نظر گرفته می شود که در راستای کسب موفقیت در مسیر تعیین شده می باشد.
کسورات چیست؟
کسورات به مبالغی گفته می شود که توافقا بین کارفرما و کارکنان و یا طبق قانون از حقوق و مزایای کارکنان کم میشود.
از مهمترین کسورات قانونی آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مالیات حقوق
- 7 درصد بیمه سهم کارفرما
- مساعده،قسط وام
- پیش پرداخت های حقوق
- خسارات و …
سایر موارد با توجه به آیین نامه های داخلی
کسورات قانونی
در اصطلاح رایج حسابداری، کسورات قانونی مبالغی هستند که به حکم قوانین متفاوت از مبلغ اصلی قراردادهای عمرانی و پیمانکاری کسر می شوند. کسورات قانونی با اهدافی خاص و در زمینه های مشخصی از قرارداد کم میشوند. این نوع از کسورات بنا به ماهیت قراردادها میتوانند بیشتر یا کمتر باشند و میزان آن به مفاد قرارداد بستگی دارد.
کسورات قانونی حقوق و دستمزد چیست
کسورات حقوق و دستمزد می تواند شامل موارد مختلفی باشد. کسورات قانونی از دستمزد و قرارداد شامل موارد زیر است:
- کسور مربوط به انواع مالیات
- کسور مربوط به حق بیمه قرارداد
- کسور مربوط به تضمین حسن انجام کار
- کسور مربوط به پیشپرداخت قراردادی
- کسور احتمالی مربوط به شرایط عمومی پیمان
حسابداری هزینه حقوق و دستمزد
هزینه ی حقوق ودستمزد متشکل از مجموع مبالغ پرداختی به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه به کارمندان مؤسسه می باشد. هزینه حقوق ودستمزد علاوه بر دستمزد ثابت(حقوق پایه) ، شامل موارد ذیل نیز می باشد:
- نوبت کاری
- شب کاری
- اضافه کاری
- حق ایاب و ذهاب
- حق اولاد و عائله مندی
- حق مسکن و خواروبار
- حق مأموریت
- پاداش افزایش تولید
- عیدی (پاداش آخر سال)
- بازخرید مرخصی
- مزایای غیر نقدی مانند واگذاری اتومبیل و مسکن به کارکناننیز می باشد.
علاوه بر موارد فوق به حقوق ودستمزد باید هزینه های بیمه بیکاری، تأمین اجتماعی در بخش سهم کارفرما و در بعضی موارد غذای رایگان کارکنان نیز اضافه شود.
قوانین کار مربوط به حقوق و دستمزد
مزد : عبارت است از وجوه نقد یا غیر نقد که در مقابل انجام کاری به کارگر پرداخت شود.
- مزد ساعتی: اگر مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد
- کارمزد : در صورتی که براساس میزان انجام یک کار یا محصول باشد
- کارمزد ساعتی: چنانچه بر اساس میزان انجام کاری یا محصول تولید شده در زمانی معین باشد
حداقل مزد (حقوق) با در نظر گرفتن شرایط تورمی در ابتدای هر سال توسط شورای عالی کار اعلام می شود.
حقوق پایه (حقوق مبنا)در سیستم حقوق و دستمزد
حقوقی که با رعایت قانون کار (برای کارگران رسمی) است و یا به وسیله عقد قرارداد که مغایر قانون کار نیست (برای کارگران قراردادی) برای تولید یک واحد محصول و یا انجام یک ساعت کار ، تعیین و به شکل ساعتی، روزانه، هفتگی و ماهانه پرداخت می گردد.
مزایای رفاهی و انگیزه ای مثل:خواربار، کمک هزینه مسکن، پاداش افزایش تولید، حق اولاد و عائله مندی، و سهم سود سالانه جزء مزد مبنا و مزد ثابت محسوب نمی شود.
* در ماه های 31 روزه، حقوق و مزایای پرداختی بر اساس 31 روز محاسبه و به کارگر پرداخت می شود.
مدت کار:
در قانون حقوق و دستمزد مدت زمانی که کارگری وقت یا نیروی خود را جهت انجام کار در اختیار کارفرمایی قرار می دهد. ساعات کار کارگران نباید از 8 ساعت در شبانه روز بیشتر باشد.
نقش نرمافزارهای حسابداری در حقوق و دستمزد
امروزه بسیاری از شرکتها برای جلوگیری از خطاهای محاسباتی و افزایش دقت در حقوق و دستمزد، از نرمافزارهای حسابداری استفاده میکنند. این نرمافزارها به صورت خودکار:
نرخ بیمه و مالیات را اعمال میکنند
پاداش و اضافهکاری را محاسبه میکنند
گزارش ماهانه پرداختها و کسورات را صادر میکنند
اسناد حسابداری مرتبط با حقوق و دستمزد را تولید میکنند
نکات کلیدی برای حسابداران:
همیشه از بخشنامهها و قوانین جدید بیمه و مالیات مطلع باشید.
تمامی پرداختیها باید دارای مستندات قانونی و فرمهای مربوطه باشند.
ثبت دقیق ساعات کاری، مرخصی و اضافهکاری برای محاسبه صحیح الزامی است.
در صورت اختلاف بین کارگر و کارفرما، دفاتر حقوق و مستندات نرمافزاری میتوانند نقش تعیینکنندهای ایفا کنند.
✅ مزایا و کسورات حقوق چیست؟
در سیستم حقوق و دستمزد، دریافتی نهایی کارکنان فقط شامل حقوق پایه نیست. عوامل متعددی بر میزان حقوق مؤثر هستند که به دو دسته کلی تقسیم میشوند: مزایا (افزایشی) و کسورات (کاهشی).
📌 مزایای حقوق (افزایشدهنده دریافتی):
مزایا به پرداختهایی گفته میشود که علاوه بر حقوق پایه، به کارمند یا کارگر داده میشود. این موارد میتوانند ثابت یا متغیر باشند و معمولاً برای ایجاد انگیزه یا حمایت از زندگی کارکنان پرداخت میشوند.
| نوع مزایا | توضیحات |
|---|---|
| حقوق پایه | مبلغ اصلی که بر اساس ساعات یا روزهای کاری پرداخت میشود |
| حق اولاد | برای هر فرزند تحت تکفل، مبلغی به حقوق اضافه میشود |
| حق مسکن | کمکهزینه تأمین محل سکونت کارگران و کارمندان |
| حق بن خواروبار | مبلغی جهت خرید مواد غذایی |
| فوقالعاده شغل | پرداخت برای تخصص، سختی کار یا مسئولیت بالا |
| اضافهکاری | مبلغی برای ساعات کاری مازاد بر زمان قانونی |
| شبکاری / نوبتکاری | پرداخت اضافه برای کار در شیفت شب یا شیفتهای چرخشی |
| پاداش و بهرهوری | مبلغی برای انگیزه، کیفیت کار یا عملکرد بالا |
| عیدی و سنوات | پرداختهای سالانه یا پایان همکاری |
🟢 نکته: این مزایا بسته به قرارداد، صنعت و تصمیم کارفرما میتوانند متفاوت باشند.
📌 کسورات حقوق (کاهنده دریافتی):
کسورات، مبالغی هستند که از حقوق ناخالص کارکنان کسر میشوند. برخی از آنها قانونی و الزامیاند و برخی دیگر با توافق طرفین انجام میشوند.
| نوع کسورات | توضیحات |
|---|---|
| مالیات حقوق | بر اساس نرخهای قانونی و طبقهبندی درآمد |
| حق بیمه تأمین اجتماعی | ۷٪ سهم کارگر، ۲۳٪ سهم کارفرما |
| قسط وامها | بازپرداخت وام صندوق کارکنان یا بانک |
| مساعده یا علیالحساب | دریافتهای پیش از حقوق نهایی |
| غیبت و تأخیر | کسر حقوق به دلیل غیبت غیرموجه یا تأخیر |
| ضمانتها | کسری بهمنظور تضمین حسن انجام کار (در پروژهها) |
🟥 نکته مهم: محاسبه اشتباه در کسورات میتواند باعث اعتراض کارمند و جریمه قانونی برای کارفرما شود.
💡 راهکار حرفهای برای محاسبه دقیق این موارد:
اگر نمیخواهید درگیر فرمولهای پیچیده حقوق و بیمه شوید، بهتر است از یک نرمافزار حسابداری حقوق و دستمزد دقیق استفاده کنید. ما در نرمافزار لیام، تمام مزایا و کسورات قانونی را بهصورت اتوماتیک برایتان محاسبه میکنیم.
✍️ جمعبندی: هر آنچه باید درباره حقوق و دستمزد بدانید
پرداخت حقوق و دستمزد فقط یک عملیات مالی ساده نیست؛ بلکه فرآیندی دقیق و چندبُعدی است که باید با درک درست از قوانین کار، بیمه، مالیات و مزایای قانونی انجام شود. در این مقاله آموختیم:
حقوق و دستمزد شامل اجزایی مثل حقوق پایه، مزایا، پاداشها و اضافهکاری است.
کسورات قانونی مانند مالیات و بیمه از مهمترین عوامل کسر از حقوق هستند.
تفاوت بین حقوق ناخالص و خالص، یکی از پرتکرارترین ابهامات کارکنان است.
استفاده از نرمافزارهای حسابداری میتواند فرآیند محاسبه حقوق را ساده، دقیق و شفاف کند.
با اطلاع از قوانین کار و جدول مزایا/کسورات، میتوان از اشتباهات مالی و حقوقی جلوگیری کرد.
در نهایت، دانستن جزئیات مربوط به حقوق و دستمزد نه فقط برای حسابداران، بلکه برای همهی کارکنان ضروری است تا بتوانند از حقوق خود آگاهانه دفاع کنند و تصمیمهای مالی بهتری بگیرند.
برای سادهتر کردن محاسبه حقوق، کسورات قانونی و تهیه فیش حقوقی، میتونید از دموی رایگان نرمافزار حسابداری لیام استفاده کنید.





2 پاسخ
سلام
وقت بخیر
هزینه چک الکترونیک چقدره ؟
هزینه سفته الکترونیک چقدر ؟
کدومش مقرون به صرفه تره ؟
220 میلیون تومان
با سلام و عرض ادب
هزینه سفته الکترونیک معمولا 0.5 درصد از مبلغ سفته است. برای ۲۲۰ میلیون تومان، حدود ۱.۱ میلیون تومان هزینه داره.
چک الکترونیک هزینه ثابت نداره و وابسته به بانک و شرایط متفاوته، ولی معمولا به اندازه هزینه چک کاغذی است و درصدی از مبلغ چک به عنوان کارمزد دریافت نمیشه. هزینه اصلی اینجا مربوط به استعلامها و سایر کارمزدهای بانکی است که معمولاً به مراتب کمتر از سفته است.
برای مبالغ بالا مثل ۲۲۰ میلیون، چک الکترونیک بهصرفهتر از سفته الکترونیکه، چون هزینه سفته مستقیما به مبلغ وابسته است و چک فقط کارمزد بانکی داره.