نکات مهم دستورالعمل تبصره ماده ۱۰۰

     با توجه به حکم این تبصره، چند نکته حائز اهمیت وجود دارد که باید مودیان مالیاتی حقیقی به آن‌ها توجه داشته باشند.

• روش محاسبه مالیات برای مودیانی که نسبت به ثبت‌نام و ارائه اظهارنامه موضوع تبصره ماده ۱۰۰ اقدام کرده، بدین ترتیب است که معادل ۸ درصد به مبلغ مالیات مقطوع سال گذشته آن‌ها افزوده شده و یا مجموع درآمد آنها در سال 1403 که توسط سامانه های مربوط ثبت گردیده ملاک محاسبه قرار می گیرد به طوری که هر کدام بیشتر باشد. این رقم به عنوان مالیات مقطوع در قالب تبصره مذکور از آنان دریافت می‌شود.
•  
• طبق قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل سازمان امور مالیاتی کشور، استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ این قانون در سال ۱۴۰۳ نیز همچون سنوات گذشته صرفاً به اشخاص حقیقی اختصاص داشته و شامل اشخاص حقوقی از جمله شرکت‌های تجاری نخواهد شد.

متن تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم

     فصل مربوط به ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم، فصلی است که در مورد مالیات بر مشاغل صحبت می‌کند، یعنی فقط مربوط به اشخاص حقیقی است. در متن این ماده بیان شده است که:

     “مودیان موضوع این فصل این قانون مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد، تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۱ قانون مالیات های مستقیم پرداخت نمایند.”

     همانطور که در این ماده بیان شده است کلیه اشخاص حقیقی مشمول قانون مالیات‌ های مستقیم که از آن‌ها به عنوان مودی نام برده است، باید اظهارنامه مالیاتی خود برای هر سال مالی نهایتاً تا پایان خرداد ماه سال بعد تنظیم و به سازمان ارسال کنند و مالیات ابرازی خود را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند.

     در این متن نکات مهمی نهفته است که خوب است نگاهی به آن‌ها داشته باشیم. در ابتدا به تفاوت مدت زمانی در مورد ارسال اظهارنامه بین اشخاص حقیقی و حقوقی می‌پردازیم. در متن ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌‌های مستقیم برای مدت زمان ارسال اظهارنامه اشخاص حقوقی آورده است که این اشخاص می‌توانند تا ۴ ماه پس از سال مالی خود اظهارنامه را ارسال کنند، اما در متن ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم تاریخ دقیق پایان خرداد را برای اشخاص حقیقی عنوان کرده است که دلیل آن به تفاوت بین سال مالی اشخاص حقیقی و حقوقی برمی‌گردد.

     درواقع سال مالی برای اشخاص حقیقی الزاماً منطبق بر سال شمسی است و قابلیت تغییر ندارد. درصورتی که اشخاص حقوقی می‌توانند سال مالی خود را انتخاب کنند. پس برای اشخاص حقیقی در ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌‌های مستقیم فرصت را تا پایان خرداد ماه یعنی سه ماه پس از پایان سال مالی عنوان کرده است. در صورتی که برای اشخاص حقوقی چهار ماه عنوان شده و عمده دلیل آن به تفاوت بین تکالیف این دو گروه ارتباط دارد که برای اشخاص حقوقی مدت زمان بیشتری را در نظر گرفته است.

     اما مورد بعدی که در ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌‌های مستقیم باید مورد توجه قرار بگیرد آن است که اظهارنامه مالیاتی باید حتماً منطبق بر نمونه سازمان امور مالیاتی باشد که مورد تایید قرار گیرد و نمی‌توان اطلاعات را طی گزارش مالی با ظاهری متفاوت از نمونه سازمان امور مالیاتی ارسال کرد. برخلاف روال استانداردهای حسابداری که توسط سازمان حسابرسی کشور تدوین می‌شوند و در آن صرفاً نمونه‌ای جهت پیشنهاد برای تهیه صورت‌های مالی عنوان می‌کند و انواع دیگر را خلاف قانون نمی‌داند.

چه کسانی می‌توانند از تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کنند؟

     کلیه صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی که مجموع فروش محصولات یا عرضه خدمات یا درآمد آن‌ها در سال قبل حداکثر ۱۵۰ برابر سقف معافیت مالیاتی (21,600,000,000 تومان) بوده است، مشمول تبصره ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم 1404 خواهند بود. 

     شرط بهره‌مندی از مزایای این مشوق مالیاتی برای این گروه از مودیان، بارگذاری فرم مالیات مقطوع در درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی در بازه زمانی تعیین شده است. البته لازم به ذکر است، استفاده از سایر معافیت‌های مالیاتی پیش‌بینی شده در قانون مالیات‌های مستقیم توسط مودیان، مانع استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای آن‌ها نخواهد بود.

پرداخت مالیات سال گذشته: مودیان مالیاتی باید مالیات سال گذشته خود را به‌طور مقطوع تعیین و پرداخت کرده باشند، یا برگ تشخیص صادره توسط سازمان امور مالیاتی را پذیرفته و تسویه کرده باشند.

با رعایت این شروط، مودیان مالیاتی قادر خواهند بود از مزایای تبصره ماده ۱۰۰ بهره‌مند شوند و مشوق‌های مالیاتی آن را دریافت کنند.

 مزایای استفاده از تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم 

• اولین و مهمترین مزیت این فرم این است که صاحبان مشاغلی که از این تبصره استفاده می کنند، دیگر نیازی به تکمیل اظهارنامه عملکرد یا تکمیل جداول درآمد و هزینه ندارند.
• امکان پرداخت اقساطی و همچنین افزایش سقف بخشودگی مالیاتی نسبت به تسلیم اظهارنامه هم از دیگر مزایای استفاده از فرم تبصره ماده 100 ق.م.م می باشد.
• مزیت دیگر استفاده از فرم تبصره ماده 100 ق.م.م. این است که در صورت اسفاده از آن، دیگر ماموران مالیاتی نه به پرونده شما ورود می کنند و نه پرونده مالیاتی شما مورد بررسی قرار می گیرد.
• از دیگر مزایای استفاده از این تبصره می توان به لحاظ شدن هزینه اجاره واحدهای تجاری در تعیین مالیات متعلقه اشاره کرد.
• مزیت بعدی اینکه تا مبلغ 15 درصد مازاد درآمدهای اعلام شده در فرم تبصره ماده 100 ق.م.م. مشمول مالیات جرایم ماده 192 نمی شود.
• مزیت آخر اینکه اگر بجای تسلیم اظهار نامه عملکرد، از فرم تبصره ماده 100 استفاده کنید، دیگر نیازی به رفت و آمد به ادارات مالیاتی ندارید و این امر باعث صرفه جویی در زمان و هزینه می گردد.

نحوه محاسبه مالیات در تبصره ۱۰۰

     نحوه محاسبه مالیات بر اساس فرم تبصره ماده ۱۰۰، بر‌اساس میزان فروش و تراکنش‌های بانکی مؤدیان به‌طور مقطوع و با افزایش مشخص نسبت به مالیات سال گذشته تعیین می‌شود. در این فرآیند، اگر مودی مبلغ مالیات تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی را بپذیرد، اقدام به تکمیل و ارسال فرم می‌کنند؛ در غیر این صورت، موظف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی خواهد بود.

     اگرچه جزئیات دقیق نحوه محاسبه مالیات بر اساس فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم به‌طور عمومی توسط سازمان مالیاتی منتشر نمی‌شود، ولی اصول کلی محاسبه آن به شرح زیر است:

محاسبه سود مشمول مالیات:

مبلغ فروش کالا یا خدمات × ضریب سود فعالیت = سود مشمول مالیات

محاسبه ماخذ مالیاتی:

سود مشمول مالیات – معافیت سالانه صاحبان مشاغل = ماخذ مالیاتی

محاسبه مبلغ مالیات:

ماخذ مالیاتی × نرخ مالیات صاحبان مشاغل = مبلغ مالیات

     لازم به ذکر است که ضریب سود فعالیت برای هر کسب‌و‌کار متفاوت است و سالانه توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود. این ضرایب برای مشاغل مختلف بر اساس نوع فعالیت و شرایط اقتصادی تغییر می‌کند.

نکته مهم

     یکی از نکات مهم در تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم آن است که همه اشخاص واجد شرایط این مبلغ، الزاماً مشمول تبصره ماده ۱۰۰ نمی‌شوند و ممکن است این امکان برای شما در دسترس نباشد. دلیل این است که در متن این قسمت از قانون، اختیار اشخاص مشمول را در دست سازمان امور مالیاتی گذاشته و از کلمه “می‌تواند” برای سازمان استفاده کرده است.

افراد غیر مشمول ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم

• افراد و کسب‌وکارهایی که از مزایای تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ های مستقیم بهره‌مند نمی‌شوند، شامل گروه‌های مختلفی هستند که شرایط خاصی را برطبق درآمد و نوع فعالیت خود دارند. این گروه‌ها به شرح زیر هستند:

• صاحبان مشاغل و کسب‌وکارهایی که درآمد سالانه آن‌ها از حد نصاب تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی بالاتر باشد، مشمول این تبصره نمی‌شوند.

• در صورتی که سهم درآمد یا فروش حداقل یکی از شرکای مشارکت مدنی بیش از ۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان باشد، از این تبصره مستثنی خواهند بود.

• به طور معمول، شرکت‌ها، موسسات و سایر اشخاص حقوقی مشمول این تبصره نمی‌شوند و باید اظهارنامه مالیاتی خود را با دقت ارائه دهند و دفاتر قانونی را نگهداری کنند.

• مشاغل و کسب‌وکارهایی که دارای گردش مالی زیاد هستند و نیاز به حسابداری دقیق و پیچیده دارند، از مزایای این تبصره بهره‌مند نخواهند شد.

• کسانی که ملزم به ارائه اظهارنامه ارزش‌افزوده، گزارش‌های فصلی و سایر گزارش‌های مالیاتی خاص هستند و فرم تبصره ۱۰۰ در سامانه مودیان برای آن‌ها تعریف نشده است، امکان استفاده از این تبصره را نخواهند داشت.

• صاحبان مشاغل حرفه‌ای مانند وکلا، پزشکان، حسابداران و سایر حرفه‌هایی که درآمد بالایی دارند و نیاز به ثبت دقیق درآمدها و هزینه‌ها دارند، مشمول این تبصره نمی‌شوند.

• صاحبین مشاغلی که می‌خواهند از معافیت‌های مالیاتی نظیر درمانی ماده ۱۳۷ و دیگر معافیت‌ها ماده ۱۷۲ در قانون مالیات های مستقیم استفاده کنند.

• صاحبین مشاغلی که از دستگاه های پوز فروشگاهی استفاده نکرده‌اند.

آموزش قدم به قدم تکمیل فرم تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم

بعد از اینکه با تبصره ماده 100 ق.م.م. آشنا شدید نوبت به آن رسیده که با نحوه تکمیل فرم تبصره ماده 100 به صورت قدم به قدم نیز آشنا شوید. در ادامه با درج تصویر هر مرحله، به صورت مرحله به مرحله، فرم تبصره ماده 100 را تکمیل می کنیم.

1. ابتدا وارد درگاه ملی خدمات الکترونیک به نشانی    my.tax.gov.ir شوید و کد ملی و نام کاربری خود را وارد کنید.

2-در نوار سمت راست صفحه خلاصه وضعیت مالیاتی ، گزینه اظهارنامه ها و منابع مالیاتی را انتخاب نمایید.

3- در این صفحه گزینه انتخاب پرونده و ورود به اظهارنامه را کلیک می کنیم.

4-در این صفحه اطلاعات پرونده را مشاهده می کنید و از گزینه های بالا، گزینه ارسال اظهارنامه عملکرد و یا تبصره ماده 100 را انتخاب کنید.

5-در این صفحه اطلاعات هویتی قابل مشاهده هست و گزینه ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100 را کلیک کنید.

6-در این صفحه سال عملکرد، نوع فعالیت، انتخاب گروه مشاغل و اینکه شریک دارید یاخیر را تکمیل کرده و تیک فرم تبصره 100 را برای نوع اظهارنامه بزنید و بر روی گزینه تایید کلیک کنید.

7-در این صفحه اطلاعات اظهارنامه را مشاهده می کنید و با کلیک بر روی کلید ویرایش ، جزییات اظهارنامه را خواهید دید.

8-در این صفحه فرم تعیین مالیات مقطوع را مشاهده می کنید و در قسمت مشخصات ، نوع شغل و فعالیت را وارد کنید.

9-در این قسمت میزان فروش سالیانه و مبلغ مالیات مقطوع عملکرد سال 1401 بر اساس اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی تعیین شده است .

10-در این قسمت نیز جزئیات مربوط به گردش حساب دستگاه کارتخوان درج شده است .

11-پس از مشاهده وپذیرش مالیات تعیین شده در بالای صفحه کلید ذخیره و ادامه را کلیک کنید.

12-در این صفحه طریقه پرداخت مالیات که یا بصورت کامل و یا بصورت 4 قسط مساوی است را تعیین و کلید ادامه را بزنید.

13-در این قسمت با کلیک بر روی گزینه دریافت کد رهگیری ، فرم تبصره ماده 100 شما ثبت و کد رهگیری برای شما ارسال خواهد شد.