در استاندارد شماره 4 حسابداری با عنوان “ذخایر،بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی”،تعریف ذخیره،بدهی و دارایی احتمالی قواعد شناخت و اندازه گیری آنان عنوان شده است.
استفاده و به کارگیری استاندارد شماره 4 حسابداری درک بهتری از ماهیت،زمان بندی و مبلغ این ذخایر،بدهی ها و دارایی های احتمالی را در صورت های مالی فراهم میکند.
ذخیره :
ذخیره نوعی بدهی است که زمان تسویه یا مبلغ آن توام با ابهام نسبتاً قابل توجه همراه است.ذخیره از حساب های پرداختنی تجاری و سایر حساب ها و اسناد پرداختنی متمایز کرد،زیرا در مورد زمان تسویه و یا مبلغ آنان ابهام وجود دارد.
شاید این سوال مطرح شود ذخیره در چه شرایطی باید شناسایی شود؟
ذخیره باتوجه به احراز تمامی شرایط زیر شناسایی می شود:
- واحد تجاری تعهدی فعلی دارد که در نتیجه رویدادی درگذشته ایجاد شده
- -خروج منافع اقصادی برای تسویه این تعهد احتمال آن وجود داشته باشد
- همچنین مبلغ این تعهد به گونه ای اتکاپذیر قابل برآورد باشد را میوان در صورت این شرایط شناسایی کرد.
مثال :
فرض کنید کارخانه ای در منطقه ای صنعتی واقع شده است و باید مقررات محیط زیست را رعایت کند.برای اطمینان از رعایت این مقررات کارخانه دوبار در سال بازرسی میشود.
اگر واحدتجاری بخواهد مقررات محیط زیست را رعایت کند ساختمان کارخانه نیاز به بازسازی دارد و مخارج آن طی 6 ماه 200 میلیون ریال برآورد می شود.در صورتی که واحد تجاری ظرف 6 ماه آتی مقررات را رعایت یا کارخانه را تعطیل کند مشمول جریمه نخواهد شد.
پایان دوره مالی 12/29 است.آیا واحد تجاری باید بابت مخارج بازسازی ساختمان کارخانه ذخیره شناسایی کند؟
در واقع از آنجایی که واحد تجاری میتواند با انجام اقداماتی از قبیل توقف عملیات از مخارج آتی جلوگیری بعمل آورد،در پایان دوره مالی نباید ذخیره ای برای بازسازی شناسایی کند.
فرض کنید واحدتجاری یخچال فریزر تولید میکند.هر دستگاه یخچال 2 سال ضمانت دارد ، براساس کاتالوگ،تعمیرات و خدمات مشمول ضمانت نامه به حساب واحدتجاری انجام خواهد شد.نحوه شناسایی این ذخیره به شرح زیر است:
اگر چه تعهد با فروش هر دستگاه یخچال به هر مشتری بطور جداگانه ایجاد می شود،اما شناسایی تعهد برای هر یک بطور جداگانه مستلزم صرف زیادی می باشد.در این مورد تعهد ایجاد شده برای همه دستگاه های فروخته شده،در پایان بطور یکجا شناسایی خواهد شد و ذخیره در حساب ها منظور می شود.
ذخیره مخارج آلودگی محیط زیست،ذخیره مخارج برچیدن تاسیسات،ذخیره جوایز تبلیغاتی،ذخیره تضمین محصولات و خدمات،ذخیره برگشت کالا،ذخیره برای دعاوی حقوقی،ذخیره برای مخارج تجدید ساختار،ذخیره تضمین بدهی دیگران،ذخیره قراردادهای زیانبار،ذخیره تعمیرونگهداری ،نمونه ای از ذخایر است.
بدهی:
بدهی یعنی تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحدتجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته.
بدهی احتمالی:
بدهی احتمالی ،تعهدی غیرقطعی است که از روزهای گذشته ناشی می شود و وجود آن ها تنها از طریق وقوع یا عدم وقوع یک یا چند رویداد نامشخص آتی که به طور کامل در کنترل واحد تجاری نیست،تایید میشود.
یا تعهدی فعلی است که از رویدادهای گذشته ناشی می شود اما به دلایلی همچون
- خروج منافع اقتصادی برای تسویه تعهد محتمل نیست
- مبلغ تعهد را نمیتوان با قابلیت اتکای کافی اندازه گیری کرد شناسایی نمی شود.
دارایی:
دارایی،حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی است که در نتیجه معاملات یا سایر رویدادهای گذشته به کنترل واحد تجاری درآمده است.
دارایی احتمالی:
داریی احتمالی،یک دارایی غیرقطعی است که از رویدادهای گذشته ناشی میشود و و جود آن تنها از طریق وقوع یا عدم وقوع یک یا چند رویداد نامشخص آتی که به طور کامل تحت کنترل واحدتجاری نیست،تایید میشود.
دارایی احتمالی نباید شناسایی شود زیرا ممکن است به شناخت درآمدی منجر شود که هرگز تحقق نیابد.همچنین واحدتجاری نباید بدهی احتمالی را شناسایی کند و تنها افشای آنان در صورت های مالی کفایت میکند.
جایگاه ذخایر در صورت های مالی ؟
ذخیره در سمت چپ صورت وضعیت مالی و در بدهی های جاری جای می گیرد. (همچون تهیه صورت وضعیت مالی به شکل گزارشی)
