منظور از اظهارنامه حقیقی چیست؟

منظور از اظهارنامه حقیقی چیست؟

اظهارنامه حقیقی ، گامی مهم در راستای شفافیت مالی و تعهد به قوانین جمهوری اسلامی ایران است. این فرم، به مثابه پلی میان مودیان مالیاتی و سازمان امور مالیاتی عمل می ‌کند. همچنین بستری را فراهم می ‌آورد تا فعالان اقتصادی، درآمد، هزینه‌ ها، معاملات و سایر اطلاعات مرتبط با فعالیت ‌های خود را به طور دقیق و صحیح به مراجع ذی صلاح ارائه دهند. تکمیل و ارسال به موقع اظهارنامه، نقشی کلیدی در نظام مالیاتی کشور ایفا می ‌کند. به این ترتیب دولت نیز می تواند به برنامه‌ریزی و تخصیص عادلانه منابع، مبارزه با فرار مالیاتی و ارتقای عدالت اقتصادی رسیدگی کند.

در این راستا، آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به اظهارنامه و نیز نحوه تکمیل و ارسال آن، از اهمیت بسزایی برخوردار است. با اندکی مطالعه و صرف زمان، می ‌توان این امر مهم را به نحو احسن انجام داد و به عنوان عضوی مسئول، در ساختن جامعه‌ای آباد سهیم شد. در ادامه با مفهوم اظهارنامه اشخاص حقیقی بیشتر آشنا می شویم.

گروه بندی اشخاص حقیقی:

در ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 25 قانون مالیاتی کشور اشخاص حقیقی به سه گروه زیر تقسیم می شوند:

گروه اول اشخاص حقیقی

مشاغلی و اشخاصی که درآمد ابرازی آن ها براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل اظهارنامه تسلیمی خردادماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهار نامه عملکرد می باشد

به عنوان مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹8 مبنای گروه بندی سال ۱400 می‌باشد.

تمامی مشاغلی که در ادامه بررسی می کنیم بدون توجه به کوچکی یا بزرگی فعالیتشان در مشاغل گروه اول قرار می گیرند:

• کلیه وارد کنندگان و صادرکنندگان 
• صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه با مراجع ذیربط
• صاحبان هتل های سه ستاره و بالاتر
• صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها، درمانگاهها، کلینیک های تخصصی
• صاحبان مشاغل صرافی 
• صاحبان فروشگاههای زنجیره ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه و با مراجع ذیربط.
• صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفتر داری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
• صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و با باربری

گروه دوم مالیاتی اشخاص حقیقی

سایر اشخاص حقیقی درآمد ابرازی فروش کالا با فروش توام کالا و ارائه خدمت دوسال قبل آنها و با آخرین درامد قطعی شد، آنها فروش کالا یا روش توام کالا و ارائه خدمت بیش از هجده میلیارد ریال و مساوی با کمتر از مبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی با نماینده قانونی وی)

متن ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم درباره مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی:

مؤدیان موضوع این فصل این قانون مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را بهه نـرخ مـذکور در ماده (۱۳۱۱۱) این قانون پرداخت نمایند.

تبصره ـ سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آن‌ها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده (۸۴۴) این قانون باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به صورتت مقطوع تعیین و وصول نماید.

در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود. حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نخواهد بود.

در سال 99 به دلیل شیوع ویروس کرونا مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی برای دو ماه تمدید شد و مودیان تا پایان مرداد 99 برای تسلیم اظهارنامه اشخاص حقیقی فرصت داشتند.

برای ارسال اظهارنامه های مالیاتی اشخاص حقیقی در سال 1400 هنوز تاریخ مشخصی اعلام نشده است اما گمانه زنی هایی وجود دارد که برای سال 1400 نیز برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا با تاخیر انجام شود.

آشنایی با قوانین و مقررات اظهارنامه اشخاص حقیقی

قبل از صحبت درباره قوانین اظهارنامه حقیقی ، ابتدا باید بدانیم اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟ به طور کلی اشخاص حقیقی شامل افراد حقیقی (مانند کارمندان، کسبه، صاحبان مشاغل آزاد و…) و اشخاص حقوقی غیرتجاری (مانند مؤسسات عام‌المنفعه، دانشگاه‌ ها، و…) می ‌شود. حال سؤال اینجاست چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند؟ طبق قانون مالیاتی کشور، تمامی اشخاص حقیقی که در سال پایه (معمولاً سال جاری) مشمول مالیات باشند، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند. موارد مشمول مالیات برای اشخاص حقیقی شامل موارد زیر است:

• حقوق و مزایا
• درآمد حاصل از فعالیت ‌های انتفاعی
• درآمد املاک
• سود سهام و اوراق قرضه
• سایر درآمدها

مراحل ارائه اظهارنامه مالیاتی

مراحل ارائه اظهارنامه حقیقی به شرح زیر است:

• ثبت نام در سامانه سازمان امور مالیاتی: اولین قدم برای ارائه اظهارنامه، ثبت نام در سامانه و دریافت کد رهگیری است.
• انتخاب فرم اظهارنامه حقیقی: با توجه به نوع فعالیت و شرایط اقتصادی، فرم مناسب را از بین فرم‌ های مختلف اظهارنامه اشخاص حقیقی انتخاب کنید.
• تکمیل فرم اظهارنامه حقیقی: اطلاعات مربوط به درآمدها، هزینه ‌ها و سایر موارد را با دقت و صحت در فرم اظهارنامه درج کنید.
• ارسال اظهارنامه حقیقی: پس از تکمیل فرم، آن را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارسال کنید.
• پرداخت مالیات: در صورت وجود مالیات قابل پرداخت، نسبت به پرداخت آن طبق مراحل تعیین شده اقدام کنید.

بیشتر بخوانید: نرم افزار حسابداری ابری

توجه داشته باشید که مهلت ارائه اظهارنامه حقیقی هرساله توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می ‌شود. عدم ارائه اظهارنامه در موعد مقرر مشمول جریمه خواهد شد. در صورت وجود ابهام یا نیاز به راهنمایی، می ‌توانید از کارشناسان مالیاتی یا مشاوران حقوقی کمک بگیرید. آشنایی با قوانین مربوط به اظهارنامه مالیاتی، به شما کمک می‌ کند تا وظایف قانونی خود را بدانید و از حقوق خود در برابر سازمان امور مالیاتی آگاه باشید.

نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه حقیقی

در این بخش قصد داریم نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه حقیقی را بیان کنیم. مرحله اول شامل جمع آوری اطلاعات و مدارک است. گام دوم، تعیین نوع اظهارنامه مورد نیاز شما است. اشخاص حقیقی می‌ توانند از بین اظهارنامه‌های مختلفی مانند اظهارنامه عملکرد سالانه، اظهارنامه مربوط به نقل و انتقال ملکی، اظهارنامه مربوط به ارثیه و غیره انتخاب کنند. پس از انتخاب نوع اظهارنامه، باید اطلاعات و مدارک مربوط به آن را جمع آوری کنید. این اطلاعات شامل مواردی مانند درآمدها، هزینه‌ها، معاملات ملکی و وراث است. توجه داشته باشید که مدارک مورد نیاز برای هر نوع اظهارنامه فرق دارد. از این رو، لیست کامل مدارک مورد نیاز را می‌ توانید از وب سایت سازمان امور مالیاتی دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: نرم افزار حسابداری

در ادامه ارسال اظهارنامه حقیقی ، باید برای تکمیل و ارسال اظهارنامه باید به سامانه اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی به نشانی مراجعه کنید. در صورتی که برای اولین بار وارد سامانه می‌ شوید، باید ابتدا نسبت به ثبت نام اقدام نمایید. پس از ورود به سامانه، نوع اظهارنامه مورد نظر خود را انتخاب کنید. فرم های مربوط به اظهارنامه را با دقت و مطابق با اطلاعات و مدارک جمع آوری شده تکمیل نمایید. پس از تکمیل فرم ها، اطلاعات را به دقت کنترل کرده و در صورت نیاز ویرایش کنید. در نهایت، اظهارنامه را به صورت الکترونیکی برای سازمان امور مالیاتی بفرستید.

مزایای ارسال اظهارنامه مالیاتی

ارسال اظهارنامه حقیقی ، فواید و مزایای متعددی برای اشخاص حقیقی به همراه دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• استفاده از معافیت‌ ها و تخفیف ‌های مالیاتی: با ارسال اظهارنامه، مودیان می ‌توانند از معافیت‌ ها و تخفیف‌ های مالیاتی که طبق قانون برای آنها در نظر گرفته شده است، مانند معافیت مالیاتی حقوق، بهره ببرند.
• کاهش مالیات پرداختی: در برخی موارد، ارسال اظهارنامه می ‌تواند منجر به کاهش مالیات پرداختی شود.
• امکان تقسیط مالیات: اشخاص حقیقی که در موعد مقرر نسبت به ارسال اظهارنامه اقدام کنند، می ‌توانند از مزیت تقسیط مالیات در دوره‌ های حداکثر سه ماهه و حداکثر تا 9 ماه استفاده کنند.
• اخذ وام و تسهیلات بانکی: ارائه اظهارنامه مالیاتی یکی از مدارک اصلی جهت اخذ وام و تسهیلات بانکی از جمله وام مسکن و خودرو است.
• انجام امور مربوط به ثبت نام در مدارس، دانشگاه‌ ها و یا استخدام در ادارات دولتی: ارائه اظهارنامه مالیاتی در برخی موارد برای انجام امور مربوط به ثبت نام در مدارس، دانشگاه ‌ها و یا استخدام در ادارات دولتی الزامی است.

علاوه بر موارد فوق، ارسال اظهارنامه حقیقی موجب شفافیت در امور مالی و اقتصادی اشخاص حقیقی شده و به آنها در برنامه ریزی مالی و تصمیم گیری‌ های اقتصادی آگاهانه کمک می‌ کند.

نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

سازمان مالیاتی کشور با طراحی سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی مودیان را از پرکردن فرم های چاپی مالیات بی نیاز کرده است و مودیان مالیاتی می توانند اطلاعات را در این سامانه به ثبت برسانند. از آنجا شیوه محاسبه مالیات در کشور به صورت خوداظهاری است این روش بسیار کارآمد است:

مرحله اول:مراجعه به سامانه عملیات الکترونیک

برای اولین مرحله باید در سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به نشانی tax.gov.ir  مراجعه نمایید و ثبت نام کنید. پس از آن باید اظهارنامه مالیاتی را تکمیل و ثبت کنید.

مرحله دوم: دانلود و نصب اظهارنامه

پس از اینکه ثبت نام شما کامل شود کد کاربری و رمز عبور به شما داده می شود که با دانلود نرم افزار اظهارنامه مالیاتی و نصب آن بر روی سیستم با این نام کاربری و رمز عبور می توانید وارد نرم افزار شوید.

مرحله سوم : تکمیل اطلاعات مورد نیاز

اطلاعات مربوط به اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی مانند اطلاعات حسابداری و ترازنامه باید در فرم های آماده درج شود و اطلاعات هویتی را از سامانه ثبت نام الکترونیک دریافت کنید و آن ها در نرم افزار به ثبت برسانید

مرحله چهارم: چاپ نسخه پیش نویس

یکی از مهم ترین نکاتی که باید به یاد داشته باشید و ممکن است به شما کمک زیادی کند این است که قبل از اینکه اظهارنامه مالیاتی را ارسال کنید حتما یک پیش نویس از اطلاعاتی که وارد کرده اید بگیرید و به دقت آن ها را بررسی کنید که خطایی هنگام ثبت مرتکب نشده باشید.

مرحله پنجم: ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری

پس از بررسی اطلاعات ثبت شده می توانید اظهارنامه را ارسال کنید. پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی یک کد رهگیری برای شما ارسال می شود.

مرحله ششم : صدور قبض الکترونیکی و پرداخت مالیات

اشخاص حقیقی که مشمول مالیات هستند پس از اینکه کد رهیگیری دریافت کردند می‌توانند درخواست صدور الکترونیکی قبض مالیاتی را پیگیری کنند و به روش‌های مختلف اقدام به پرداخت مالیات کنند.

نحوه پرداخت هزینه اظهارنامه حقیقی

پرداخت هزینه اظهارنامه حقیقی به دو روش کلی امکان پذیر است. روش اول پرداخت الکترونیکی می باشد. پرداخت الکترونیکی هزینه اظهارنامه مالیاتی، روشی آسان، سریع و امن است. در این روش نیازی به مراجعه حضوری به اداره امور مالیاتی و یا ارائه مدارک اضافی نیست. روش دوم پرداخت حضوری است. اشخاص حقیقی می ‌توانند با مراجعه حضوری به اداره امور مالیاتی محل سکونت خود نسبت به پرداخت هزینه اظهارنامه به صورت نقدی یا از طریق دستگاه ‌های کارتخوان اقدام نمایند. برای پرداخت حضوری هزینه اظهارنامه، ارائه اصل و کپی کارت ملی و همچنین اصل و کپی اظهارنامه مالیاتی الزامی است. مبلغ هزینه اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی بر اساس نوع اظهارنامه و همچنین میزان درآمد آنها تعیین می شود. برای اطلاع از دقیق مبلغ هزینه اظهارنامه مالیاتی خود، می ‌توانید به سامانه اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی به نشانی مراجعه کنید.

کلام آخر

با توجه به مطالب ذکر شده در بالا، دقت در تکمیل اطلاعات و زمان ارسال اظهارنامه حقیقی از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که اطلاعات ارائه شده در این فرم مبنای محاسبه مالیات شما خواهد بود. ارسال دیرهنگام یا ارائه اطلاعات نادرست می تواند منجر به جریمه و یا حتی مجازات های سنگین تر شود. در نتیجه اطلاعات خود را به طور کامل و دقیق وارد کنید. از جمله اطلاعات مربوط به درآمد، هزینه ها، دارایی ها و بدهی های خود را به طور دقیق محاسبه کنید.

همچنین مهلت ارسال اظهارنامه حقیقی هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می شود. در صورت نیاز بهتر است از یک متخصص مالیاتی کمک بگیرید. با دقت در تکمیل اطلاعات و ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی می توانید از بروز مشکلات و جریمه های احتمالی جلوگیری کنید. برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی می توانید با کارنشاسان ما در ارتباط باشید.